«Yoshligimdan menga turmush qurgandan keyin ajrashib ketish inson hayotidagi eng katta xato ekani uqtirib kelingan. Ammo har qanday vaziyatda ham oilani asrab qolishga intilish kerakligini bilsam ham, hali-hamon erim bilan munosabatlarimizni yo'lga sololganimcha yo'q. Juda qiziq!

Qiz bola uzoq vaqt orzusidagi oq otli shahzodasi kelishini kutadi, niyatlar qiladi va kunlardan bir kun mutlaq o'zgacha, ehtimol, o'zi sira kutmagan odamga turmushga chiqadi hamda u bilan butun umr yashaydi. Hattoki uning uchun o'zini qurbon qilishgacha boradi. Sevgi deganlari shu bo'lsa kerak!» Turmush qurganimizga besh yil bo'lsa ham, erimni haligacha yangi kelinlardek kutaman. O'tgan yillar ichida biz eng katta baxt — ota-onalik baxtiga erishib, ikki qizli bo'ldik. Ammo shu kunlarda negadir baxtimizga ko'z tekkanday.

Erim aynan qaysi sabab tufayli men bilan ajrashishni istayotganiga tushuna olmayapman. Nazarimda, buni o'zi ham unchalik tushunmayapti. Biroq o'zingni fido qilgan, ishongan insoningdan bu gapni eshitish cheksiz azoblarga ko'mar ekan.

— Senga uch oy avval qat'iy qarorimni aytgandim. Yana aytaman, ajrashamiz!

U oynaga qarab sochlarini to'g'rilab, kostyumini kiyarkan, «O'sha yerga boramiz, dedimmi, boramiz!» degandek, shunchaki gapirardi. Ichimni o'sha dam it tirnab, yuragim dukillab urayotganini nahot u sezmayapti?! Axir u ko'z ochib ko'rganim, farzandlarimning otasi, yagona sevikligim, Xudo taqdirimga bitgan jufti halolim-ku.

— Nimalar deyapsiz o'zi?! — dedim past, lekin alamli ovozda. — Buncha shu gapga yopishib oldingiz?

— Sen-chi? — erim men tarafga ilkis o'girildi. — Sen buncha oyoq tirayapsan ajrashmaslik uchun?

— Axir… — duduqlanib qoldim. Aytarli sabab yo'qday nima deyishni bilmasdim. — Axir o'rtada bolalar…

— Hali shungamidi? — boshini mag'rur ko'tardi erim. — Menga qara, qizlarimni juda yaxshi ko'raman. Men nomard emasman, ularni ta'minlab turaman, uy olib beraman. Darding shu ekan, aytmaysanmi ertaroq?

Eshik zarb bilan yopilganini eshitib, o'zimga keldim. «U hozir nima dedi?!» deya takrorlardim o'zimga-o'zim. «Nima uchun ajrashishga ko'na qolmayapsan?» degan savoliga bolalarni ro'kach qilishim, g'ururim sababli ekanini, aslida esa faqat bir inson bilan hayot kechirmoqchiligimni u qaerdan ham tushunsin! Juda ko'p ayollar «Bolalarim yetim qolmasligi uchun…», deya turmushini saqlab qolishga intiladi. Ammo ularning orasida erini chin qalbdan sevadiganlari, uni yo'qotib qo'yishdan qo'rqadiganlari ham yo'q emas.

Kech kirguncha o'rtanib yurdim. Qizlarim atrofimni aylanib, bir-biri bilan o'ynashar, men esa oilamni qanday asrab qolish haqida o'ylardim. Eshik qo'ng'irog'i chalinganda, qizlarim «Dadam keldi!» deya qichqirib yuborishdi, men ham doimgiday xursand bo'lib, ostonaga yugurib bordim.

— Ie, o'zimning asal qizlarim! — deya erim qo'lidagi narsalarni menga tutqazarkan, qizlarini dast ko'tarib oldi. — Sizlarni judayam sog'inib ketdim.

— Kimni ko'proq sog'indingiz? — dedi katta qizim mahmadonalik bilan.

— Meni, meni sog'ingansiz-a? — kenja qizim yig'lamoqdan beri bo'ldi.

— Ikkalangizni ham sog'indim, barobar sog'indim!

Erim qizlarni bag'ridan tushirmay, ichkariga kira boshladi. Men esa unga hamon tikilib turardim.

— Oyimni-chi? — katta qizim menga ishora qildi. — Oyimni ham sog'indingizmi?

Jimlik. Qani endi shu payt menga qarab bir kulsa-yu, «Sog'indim!» desa… Lekin u indamadi, gapni boshqa yerga burib, xarid qilgan shirinlik va sovg'alarini ularga ulasha boshladi. Esimda, endi turmush qurgan kezlarimiz ishdan kelardi-da, atrofimda parvona bo'lib, «Meni sog'indingmi, aytaqol endi, sog'indingmi?» deya savol beraverardi.

Erta turib, odatdagiday nonushta tayyorlashga kirishdim va erimni uyg'otdim.

— Qarang, siz yoqtirgan shirinlikni pishirdim!

— …

— H-haligi, choy sovimasin, oling!

— …

— Havo issiqmi, derazani ochib qo'yaymi-a?

— Buncha ko'p gapirasan, jim o'tirsang-chi!

Uning sovuq muomalasi ko'nglimga nashtardek sanchilishiga qaramay, qarshisida jilmayib o'tiraverdim. Biror narsa kerak bo'lib qolsa, undan avval o'rnimdan turib, olib berishga odatlanganman. Biroq oxirgi paytlarda mana shu odatim ham uning g'ashiga tekkanday, yuzini burishtiradi. Ayol itoatli, uy ishlariga usta va muloyim bo'lsa, oilasi tinch bo'ladi, deb eshitgandim. Lekin qani o'sha tinchlik?! U mendan kundan kunga uzoqlashib, hatto ajrashish tadorigini ko'ryapti-ku. Erimni ishga kuzatib, uy ishlariga sho'ng'idim. Keyin qizlarim bilan o'ynadim. Kechga yaqin esa telefon jiringladi, go'shakni ko'tarsam, qadrdon dugonam ekan.

— Shunday gaplar! — dedim u bilan sirlasharkanman, dardimni aytib.

— Eringning boshini bironta jodugar aylantirib olgan bo'lmasin tag'in! — dedi u vahima bilan.

— Bundayga o'xshamaydi!

Gap aynan nimada ekanini bilmasam ham, dugonamning so'zlaridan qo'rqib ketgandim. Dardim o'zimga yetmagandek, endi ichimni rashk alami ham tirnardi. Kechki payt bamaylixotir televizorga tikilib o'tirgan erim bilan dildan gaplashgim, nima uchun o'zgarib qolgani, ajrashishni xohlayotganini bilishni istadim.

— Siz bilan gaplashib olmoqchiman.

— Gapir, — dedi u televizordan ko'zini uzmay.

— Nega birdan o'zgarib qoldingiz? — o'ylab-o'ylab topgan savolim shu bo'lgandi.

— Bu haqda juda ko'p gaplashdik. Undan ko'ra ajrashishga rozilik ber, — dedi erim pultni bosarkan, kanallarni o'zgartirib. — Tinchgina, urish-janjalsiz.

— M-men, m-men, — birdan yig'lab yubordim, — hech qachon urush-janjal qilmaganman-ku!

U televizorni o'chirdi-da, menga tikilib qoldi. Nazarimda, ko'z yoshlarimni ko'rib achindi chog'i.

— Qo'ysang-chi, nega yig'laysan? Yosh bola bo'lmagin.

— Sizga nima yomonlik qildim o'zi, hayronman?!

— Sen menga yomonlik qilmagansan! — uf tortgancha boshini orqaga tashladi erim. — Ba'zi ayollarga o'xshab janjal ko'tarish, haddidan oshish, o'zboshimchalik kabi bema'ni odatlaring ham yo'q. Biroq bilasanmi, sen bilan yashashni istamayman.

— Boshqa ayol…

— Hech qanday ayol yo'q! — qat'iy gapirdi u. — O'tinaman, yig'lab yuragimni siqma. Bo'ldi, bor, uxla!

Erim achingannamo qiyofada biroz qarab turdi-da, ketdi. Ammo uning rahm-shafqatga to'la nigoh bilan qaragani izzat-nafsimga tekkan, endi menga alam qila boshlagandi.

Ertasi kuni yoshlikdan birga o'sgan dugonamga qo'ng'iroq qilib, unga dardimni aytdim. U gaplarimdan tutaqib, tezda yonimga yetib keldi.

— Yoshing o'ttizga yetyapti-yu, sen hatto ko'chada uchrashishga qo'rqasan! — dedi u eshikdan kira solib, qoshlarini chimirarkan.

— Erimdan ruxsat so'ramagandim-da, qolaversa, ko'chalarni ham yaxshi bilmasam…

— Xudo jonini olsin o'sha eringning, bildingmi, naq jonini olsin!

Yoshlik kezlaridanoq shaddodligi bilan ajralib turadigan dugonamning fe'l-atvori menikiga umuman o'xshamasdi. U doim har qanday vaziyatda meni qo'llar, «Og'zingdagi oshni oldirib qo'yadigan laqmasan», deya koyishdan charchamasdi. U ovqatdan tez-tez yeb kavshanarkan, ko'zlarini katta-katta ochdi.

— Xo'sh, endi gapir, nima bo'ldi? Nega yig'layotganding?!

— O'zing bilasan,