Sepkillar uzoq vaqtgacha nimasi bilandir aybli – xunuk, nazokatsiz, eng asosiysi esa terining quyoshdan yomon himoya qilinish belgisi hisoblangan. Va nihoyat sepkillarga bo‘lgan munosabat o‘zgara boshladi. Tadqiqotchilar sepkillarning kelib chiqishini aniqlashga harakat qilmoqda.
Sepkil o‘zi nima?
Efelidalar – sepkillarning ilmiy nomi – uchun ota-onalarga minnatdorchilik bildirish kerak. Sepkillilik retsessivlik belgisidir, sepkillar paydo bo‘lishi uchun ota-onalarning ikkalasi ham uning tashuvchisi bo‘lishi kerak. “Sepkillilik genlari” deb ataluvchi bu genlar haqiqatan ham pigmentlarni boshqaruvchi MC1R genlarining zararsiz chatishmasi hisoblanadi.
Sepkillar qanday paydo bo‘ladi?
Sepkillar tug‘ilishda paydo bo‘lmaydi. Sepkillar 7—8 yoshlarda quyosh ta’sirida paydo bo‘ladi va ko‘payadi. Sepkillar quyosh nurlarining zararli ta’siri natijasida paydo bo‘lgani to‘g‘risidagi afsona ana shundan kelib chiqqan. Lekin ular – bor-yo‘g‘i sizning teringiz xili hisoblanadi.
Sizning himoyangiz
Rangpar yuz terisining sepkilli bo‘lishi sepkilsiz yuz terisiga qaraganda teri saratoni bilan kasallanish xavfining balandligidan darak beradi. Shuning uchun to‘liq jangovar holatda bo‘ling: bir yilda ikki marta dermatologga uchrang va hech qachon quyosh nurlari ostida himoyasiz yurmang – yil davomida quyoshdan himoya qiluvchi SPF 30+ kremidan foydalaning.
Bu sepkilmi yoki lentigo deb nomlanuvchi pigment dog‘i ekanligini aniq bilmayapsizmi? Sog‘lom sepkillar quyosh nurida aniq ko‘rina boshlaydi va ularsiz unchalik bilinmaydi. Lentigo dog‘i esa o‘z navbatida sepkillarga qaraganda to‘qroq ko‘rinadi va quyosh nurlariga bog‘liq bo‘lmagan ravishda o‘z rangini saqlab turadi.
Agar sizda lentigo dog‘lari paydo bo‘lsa xavotir olmang – ko‘pincha ular zararsiz bo‘ladi va sog‘liqqa xavf solmaydi. Bu pigment dog‘larini koye kislotasi yoki lakritsa ildizi yordamida oqartirish mumkin. Ketmaydigan dog‘larni fototerapiya yordamida ketkazish mumkin. Agar shifokor lentigoning zararsiz ekanligiga shubha qilsa, u holda sizga biopsiya va davolash kursi tavsiya qilinishi mumkin.